Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) verilerine göre, Türkiye'de 20-79 yaş aralığında yaklaşık 7 milyon diyabet hastası bulunuyor. Diyabetin zamanla göz, böbrek, kalp-damar sistemi ve sinirleri olumsuz etkilediği uyarısını yapan Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Aytaç Çetinkaya, sinir hasarı ve dolaşım bozukluğu sonucu ortaya çıkan diyabetik ayak hastalığının enfeksiyon riskini artırarak bacak kaybına kadar gidebildiğini belirtti.

Diyabetik ayak tedavisinde klasik yöntemler (kan şekeri kontrolü, yara bakımı, enfeksiyon tedavisi) sürerken, günümüzde tedaviye eksozom, amniyotik membran ve şok dalga tedavileri gibi yenilikçi biyolojik ve teknolojik yaklaşımlar ekleniyor.

İyileşmeyi Hızlandıran Yeni Tedavi Yöntemleri

Prof. Dr. Çetinkaya, diyabetik ayak yaralarının tedavisinde kullanılan yeni nesil yaklaşımların mekanizmalarını detaylandırdı:

• Eksozom Tedavisi: Kök hücrelerden üretilen bu parçacıklar, hücrelere "iyileş" sinyali gönderiyor. İltihabı kontrol altına alıyor, onarıcı hücrelerin çalışmasını artırıyor ve yeni damar oluşumunu destekleyerek iyileşmeyi hızlandırıyor.

• Amniyotik Membran: Plasentadan elde edilen bu zar dokusu, yara üzerine uygulanarak biyolojik bandaj görevi görüyor. İçerdiği doğal büyüme faktörleri sayesinde hücre yenilenmesini hızlandırıyor, iltihabı ve ağrıyı azaltıyor.

• Şok Dalga Tedavisi (Extracorporeal Shock Wave Therapy): Dışarıdan uygulanan düşük yoğunluklu ses dalgaları, cilde zarar vermeden hücrelerin çalışmasını hızlandırarak vücuda "Harekete geç, kendini onar!" mesajı iletiyor ve zor kapanan yaraların iyileşmesini kolaylaştırıyor.

Yakın Gelecekteki Teknolojik Gelişmeler

Prof. Dr. Çetinkaya, diyabetik ayak tedavisinin geleceğinde teknoloji odaklı önemli yeniliklerin beklendiğini ifade etti:

• Akıllı Bandajlar: Yakın gelecekte bandajlar, yarayı analiz edecek, enfeksiyonu algılayacak ve gerektiğinde ilaç salımı yaparak adeta "minik bir doktor" gibi işlev görecek.

• Kişiye Özel Deri Üretimi: 3D biyoyazıcılar kullanılarak hastanın kendi hücrelerinden kişiye özel deri yamaları üretilebilecek, bu da vücudun dokuyu kabul etme oranını artıracak.

• Koruyucu Teknolojiler: Yaranın mikrobiyomunu koruyan probiyotik kremler, akıllı tabanlıklar ve sensörlü cihazlar (basınç ve sıcaklık ölçümü) sayesinde yara oluşmadan önce riskler fark edilip erken önlem alınabilecek.