Aralıklı Oruç Vücudu "Kriz" Değil, "Bakım Moduna" Sokuyor: Hücreler Hasarlı Proteinlerden Arınıyor

Son dönemin popüler yaşam tarzı trendi olan aralıklı oruç (Intermittent Fasting), sadece bir kilo verme yöntemi olmanın ötesinde, vücudun enerji kullanımını ve hücresel onarım mekanizmalarını kökten değiştiren biyolojik süreçleri tetikliyor.

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Esat Erdem Türemen, aralıklı orucun yaklaşık 12 saatlik açlık sonrası vücudu adeta bir "bakım moduna" geçirdiğini belirtti.

Açlıkla Başlayan Enerji Dönüşümü

Dr. Türemen'in açıklamalarına göre, uzun süreli açlık sırasında vücutta önemli değişimler meydana geliyor:

• Yağ Yakımı ve Keton Üretimi: Vücut, yaklaşık 12 saatlik açlık sonrası önce şeker depolarını tüketiyor ve ardından yağ yakmaya başlıyor. Bu süreçte ortaya çıkan 'keton' cisimcikleri, beynin alternatif enerji kaynağı oluyor.

• Zihinsel Berraklık: Keton cisimlerinin beyin için enerji kaynağı olması nedeniyle, birçok kişi bu esnada kendini zihinsel olarak daha berrak hissedebiliyor.

İnsülin Duyarlılığı Artıyor, Otofaji Başlıyor

Aralıklı orucun tıbbi faydaları arasında, metabolik sağlığın iyileşmesi öne çıkıyor:

• Metabolik İyileşme: Açlık süresi uzadıkça insülin duyarlılığı artıyor. Bu durum, glukoz seviyelerinin düşmesine yardımcı oluyor, diyabet riskini azaltabiliyor ve trigliserid ile LDL kolesterol değerlerinde iyileşme görülebiliyor.

• Otofaji (Hücresel Arınma): En dikkat çekici nokta ise, hücrelerin kendi kendini temizlediği otofaji sürecinin başlaması. Bu süreçte vücut, hasarlı ve işlevini yitirmiş proteinleri parçalayıp geri dönüştürerek hücrenin iç temizliğini yapıyor.

Dr. Türemen, "Açlık süresi 16 saate yaklaştığında hücreler enerji azalmasını bir uyarı olarak algılıyor ve otofaji adı verilen doğal onarım süreci başlıyor. Bu dönemde vücut büyüme modundan onarım moduna geçer." dedi.

Hayvan çalışmalarında otofajinin Alzheimer, Parkinson, diyabet ve yaşlanma süreçleri üzerinde olumlu etkiler gösterdiği belirtiliyor.

Yanlış Bilinenler ve Önemli Uyarılar

Uzm. Dr. Esat Erdem Türemen, aralıklı oruçla ilgili en yaygın yanlış bilinen noktaları ve uyarıları da sıraladı:

• Yalnızca Kilo Kaybı: Aralıklı orucun etkisi sadece kilo kaybıyla sınırlı değildir; esas değişim, vücudun enerji kullanımını yenilemesi ve hücresel onarım başlatmasıdır.

• Açlık Zarar Verir: Kontrollü bir aralıklı oruçta, kişi günlük vitamin ve minerallerini aldığında açlık bir kriz değil, kontrollü bir onarım sürecidir.

• Herkes İçin Uygundur: Hamileler, kronik hastalığı olanlar ve düzenli ilaç kullananlar aralıklı oruca başlamadan önce mutlaka doktora danışmalıdır.

• Sıvı Alımı Durur: Aralıklı oruç sadece yeme düzenini sınırlar. Su, şekersiz çay ve kahve tüketimi bu dönemde devam etmesi gereken temel ihtiyaçlardır.

• Sınırsız Yemek Serbesttir: Yeme aralığında dengesiz veya aşırı kalorili beslenmek, aralıklı orucun tüm olumlu etkilerini azaltır. Beslenmenin içeriği ve ölçüsü her zaman önemlidir.

• Kan Şekerini Aşırı Düşürür: Sağlıklı bireylerde kan şekeri kontrollü düşer. Risk, özellikle diyabet hastaları için geçerlidir ve bu kişilerin süreci mutlaka doktor kontrolünde ilerletmesi gerekir.