Konut Kiralarında Kiralanan Taşınmazın Tahliyesi
Günümüzde hızla artan kiralarla beraber gerek ev sahipleri gerekse kiracılar tarafında sıkça sorgulanan konulardan ev sahibinin hangi şartlarda kiracıyı çıkartabileceğine kabaca açıklama getirmek gerekir.
Öncelikle Kira Sözleşmesinin ne olduğundan kısaca bahsetmekte fayda var. Kira sözleşmesi kiraya veren tarafın bir şeyi kullanılmasının veya kullanmaya ek olarak yararlanılmasının kiracı tarafa bırakıldığı,kiracının da bunun karşılığında taraflar arası kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.
Kira sözleşmesinde; bir şeyin kullanılmasını veya bu kullanılmaya ek olarak yararlanılmasını karşı tarafa bırakan kişi kiraya veren, buna karşılık olarak bir bedel ödeme borcu altına giren kişi ise kiracıdır.
Sözleşmenin geçerli olması için herhangi bir şekil şartı aranmamakla birlikte herhangi bir uyuşmazlık çıkması halinde ispat açısından kolaylık sağlayacağından yazılı şekilde kurulması tavsiye edilir.
Konutun hangi koşullarda tahliyesinin mümkün olduğunu maddeler halinde sıralayacak olursak;
1.Kiracının Bildirim Yoluyla Kira Sözleşmesini Feshi
Belirli süreli kira sözleşmesinde sözleşme süresi bitiminden en az on beş gün öncesine kadar sözleşmeyi feshetme yetkisi vardır. Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde ise kiracı her zaman sözleşmeyi fesihbildirimi ile sonlandırabilir.
2. Ev Sahibinin İhtiyacı Nedeniyle Konutun Tahliyesi
Ev sahibi kendisi, eşi, alt soyu, üst soyu veya kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için konut ya da işyeri ihtiyacı sebebiyle kullanma zorunluluğu varsa, belirli süreli sözleşmelerde sürenin sonunda, belirsiz süreli sözleşmelerde fesih için gerekli hükümlere uyarak dava açma yoluyla kira sözleşmesini sonlandırabilir.
Bu şekilde konutun boşaltılması sağlandığında, konutu üç yıl geçmeden eski kiracısından başkasına kiralayamaz. Ev sahibi bu üç yıl içerisinde bir başkasına evi kiralarsa tazminat ödemek zorunda kalır.
3. Evin Yeni Birine Satılması Durumunda Konutun Tahliyesi
Evin yeni sahibi konutu kendisi, eşi, alt soyu, üst soyu veya kanunen bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için kullanma zorunluluğu varsa evi satın alma tarihinden itibaren bir ay içerisinde durumu kiracıya yazılı olarak bildirmek koşuluyla, altı ay sonra açacağı dava ile kira sözleşmesini sona erdirebilir. Buna ek olarak yeni ev sahibi yukarıda belirtilen gereksinim sebebiyle sözleşmeyi sona
erdirme hakkını, sözleşme süresinin bitiminden başlayarak bir ay içerisinde açacağı dava yolu ile kullanabilir. Burada belirtmek gerekir ki açılacak davada kiracının tahliyesine karar verilebilmesi için ihtiyacın varlığının ayrıca kanıtlanması gerekmektedir.
4. Konutun Yeniden İnşası Nedeniyle Tahliyesi
Konutun yeniden inşası, esaslı onarımı, genişletilmesi veya değiştirilmesi gerekli ve bu işler esnasında konutun kullanımı imkansız ise, kanunda belirtilen hükümlere uyarak ev sahibi açacağı dava ile kira sözleşmesini sona erdirebilir. Belirtmek gerekir ki bu durumda da kiracının konutu inşa veya onarımı sonrasında oluşacak yeni bedeli ile kiralama konusunda öncelik hakkı vardır. Kiracının öncelik hakkı sona ermeden 3 yıl geçmedikçe konut başkasına kiraya verilemez.
5. Kiracının Yazılı Tahliye Taahhüdü Nedeniyle Tahliyesi
Tahliye tahhüdü nedeniyle kiralananın tahliye edilebilmesi için; yazılı tahliye taahhüdünün kiralananın kiracıya tesliminden sonraki bir tarihte verilmiş olması şarttır. Kiracı, taahhüt ettiği tarihte kiralananı boşaltmazsa, kiraya veren yazılı tahliye taahhüdünde kararlaştırılan tarihten itibaren 1 ay içinde icra dairesi marifetiyle veya mahkemeye dava açmak suretiyle kiralananın boşaltılmasını isteyebilir.
6. Kiracının Kira Bedelini Ödemediği Durumlarda Tahliye
Kiracı, bir yıldan kısa süreli kira sözleşmelerinde kira süresi içinde; bir yıl ve daha uzun süreli kira sözleşmelerinde ise bir kira yılı veya bir kira yılını aşan süre içinde kira bedelini ödemediği için kendisine yazılı olarak iki haklı ihtarda bulunulmasına sebep olmuşsa kiraya veren, kira süresinin ve bir yıldan uzun süreli kiralarda ihtarların yapıldığı kira yılının bitiminden başlayarak bir ay içinde, dava yoluyla kira sözleşmesini sona erdirebilir.
7. Kira Sözleşmesinin On Yıllık Uzama Süresi Sonunda Feshi
Konut kiralarında kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az on beş gün önce bildirimde bulunmak suretiyle isterse, sözleşmeyi sona erdirebilir. Ancak, kiracı böyle bir bildirimde bulunmadığı takdirde sözleşme, aynı şartlarda bir yıl daha uzatılmış sayılır. Buna karşılık kiraya veren ev sahibi, aynı imkâna sahip olmadığı için onun, sözleşme süresinin bitiminden on beş gün önce bildirimde bulunmak suretiyle sözleşmeyi sona erdirme hakkı yoktur. Kiraya veren ev sahibi ancak on yıllık uzama süresi sonunda, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak şartıyla, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeyi sona erdirebilir. Belirtmek gerekir ki taraflar sözleşmede bunun aksine bir kayıt koyamazlar.