Tarihi Eser Kaçakçılığıyla Mücadelede Dönüm Noktası 🏛️🇹🇷

Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un Boubon Antik Kenti’nden 1960’larda kaçırılan bronz heykeli, 65 yıl süren bir mücadelenin ardından Türkiye’ye iade edildi. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, bu önemli dönüşü "tarihi bir başarı" olarak nitelendirdi.

Bakan Ersoy, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, uzun soluklu bir mücadele verdiklerini, haklı, kararlı ve sabırlı olduklarını belirterek kazandıklarını ifade etti. Tırnaklarla kazıyarak gereken delilleri topladıklarını ve "Filozof İmparator" Marcus Aurelius'u ait olduğu topraklara geri getirdiklerini söyledi.

Bilim, Hukuk ve Diplomasinin Ortak Başarısı

ABD’de sergilenen bu eşsiz eserin, bilimsel analizler, arşiv belgeleri ve tanık ifadeleriyle Türkiye’ye iade edildiğini belirten Ersoy, New York Manhattan Bölge Savcılığı ve ABD İç Güvenlik Soruşturmaları Birimiyle yürütülen sürecin sadece bir iade değil, tarihi bir başarı olduğunu vurguladı.

Bakanlık, yurt içinde veya yurt dışında olsun, kaçırılan tüm kültürel mirasa sonuna kadar sahip çıkmaya kararlılıkla devam edeceğini açıkladı. Marcus Aurelius heykelinin çok yakında sürpriz bir sergiyle Ankaralılarla buluşturulacağı belirtildi.

Burdur Müzesi, Boubon kazı ekibi ve özellikle Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanlığı'na teşekkür eden Ersoy, heykelin ülkeye taşınmasında verdikleri değerli destek için Türk Hava Yolları'na da şükranlarını sundu.

65 Yıllık Takip: Ohio'dan Geri Dönüş

MS 2. ve 3. yüzyıllara tarihlenen Marcus Aurelius heykeli, Burdur’un Gölhisar ilçesindeki Boubon Antik Kenti’nde 1960’lı yıllarda yapılan kaçak kazılar sonucu yurt dışına çıkarılmıştı. Anadolu’nun en nadide bronz heykellerinden biri olan eser, yıllar içinde el değiştirerek ABD’nin Ohio eyaletindeki Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna girmişti.

Türkiye’nin 65 yılı aşkın süredir peşinde olduğu bu eser, Prof. Dr. Jale İnan’ın öncülüğünde yürütülen çalışmalarla ilk kez bilim dünyasının gündemine taşınmıştı. Heykel, Roma İmparatoru Marcus Aurelius’u bir filozof olarak tasvir etmesi nedeniyle antik sanat tarihinde özel bir yere sahip.

Ortak Soruşturma ve Bilimsel Kanıtlar Süreci Hızlandırdı

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile New York Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi, 2021 yılında ortak bir çalışma başlattı. Bu süreçte sadece Marcus Aurelius heykeli değil, Boubon kökenli Lucius Verus, Septimius Severus ve Caracalla gibi Roma imparatorlarına ait diğer heykel ve heykel başları da Türkiye’ye iade edildi.

Marcus Aurelius heykelinin Boubon Antik Kenti'ndeki Sebasteion yapısına ait olduğu, yıllar içinde toplanan bilimsel veriler, akademik araştırmalar, arşiv belgeleri ve görgü tanıklarının ifadeleriyle net biçimde ortaya kondu.

Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi (HSI), özellikle tanıkların 1967'deki kaçak kazıya dair verdiği bilgiler, kaide üzerindeki negatif izlerle heykelin ayak ölçülerinin birebir uyuşması ve benzer bir sandalet örneğinin Kybra Antik Kenti kazılarında bulunması ile Türkiye’nin iade talebini haklı buldu ve Cleveland Sanat Müzesi'ndeki heykele el konulmasına karar verdi.

Cleveland Sanat Müzesi'nin Ekim 2023’teki itirazına rağmen, Almanya’daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi laboratuvarlarında yapılan analizler, heykelin uzun yıllar Boubon toprağında gömülü kaldığını kesin olarak kanıtladı.

Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanı Zeynep Boz, heykelin altındaki kaide içinden tırnaklarıyla kazıyarak referans toprak örneği aldıklarını ve yapılan laboratuvar testleriyle her iki heykelin de aynı toprak bileşimine sahip olduğunu ve Boubon Antik Kenti’nden çıkarıldığını bilimsel olarak kanıtladıklarını belirtti.

Bu kanıtların ardından Cleveland Sanat Müzesi, davadan vazgeçtiğini ve iade kararını kabul ettiğini Manhattan Bölge Savcılığı aracılığıyla Türkiye’ye resmi olarak bildirdi.

Marcus Aurelius heykelinin Türkiye’ye dönüşü, uluslararası hukuk, bilim ve diplomasinin ortak başarısı olarak kayıtlara geçerken, Kültür ve Turizm Bakanlığının tarihî eser kaçakçılığıyla mücadelede "en önemli dönüm noktalarından biri" olarak tarihe geçti.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, yurt dışına kaçırılan tüm kültürel miras varlıklarını geri kazanmak için kararlılıkla çalışmalarını sürdürüyor.