Disfaji olarak da bilinen nörolojik yutma bozukluğu beyinde, beyincikte, beyin sapında veya omurilikte yer alan sinir yollarının veya kasların etkilenmesiyle oluşur. Bu bozuklukların ortaya çıkma ve tedavi sürecini İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü Uzm. Dr. Murat İnanır sizler için detaylandırdı.

Yutma, gıdaların ağız boşluğundan mideye geçişine kadar olan süreçtir. Bu süreçte ortaya çıkan bozukluklar yutma bozukluğu (disfaji) olarak tanımlanır. Yutma bozuklukları; beslenme bozuklukları, alınan gıdanın solunum yollarına kaçmasına bağlı olarak solunum yollarında tıkanık, akciğer enfeksiyonları gibi birçok ciddi sağlık problemine yol açabilir. 

Yutma Bozuklukları Hangi Yaşlarda Görülür ve Belirtileri Nelerdir?

Yutma bozuklukları, yaşlılıkta ortaya çıkabileceği gibi baş boyun bölgesinin yapısal problemleri ve tümörlerine, çeşitli sinir hastalıklarına (inme, travmatik beyin yaralanmaları, Parkinson hastalığı, serebral palsi, vb) ve romatizmal hastalıklara bağlı olarak gelişebilir. Yutma bozukluklarının kilo kaybı, yemek alışkanlıklarında değişiklik, yutmayı başlatmada zorluk, yutma sonrası öksürük, tıkanıklık hissi ve ses değişikliği, akciğer enfeksiyonları gibi belirtileri olabilir.

Yutma bozukluğu olan hastaların değerlendirilmesinde ve tedavisinde Kulak Burun Boğaz, Gastroenteroloji, Nöroloji, FTR hekimlerinin de yer aldığı multidisipliner bir yaklaşım gereklidir. 

Tedavi Süreci Nasıl İlerler?  

Sinirsel hastalıklara bağlı yutma bozukluklarında etkilenen fizyolojik süreçleri saptamak, aspirasyon riskini değerlendirmek, hastaya uygun beslenme ve tedavi yöntemlerini belirlemek, uygulanan tedavilerin etkinliğini değerlendirmek için klinik yutma değerlendirmeleri yapılmalıdır. Gerekli olan hastalarda görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılır. 

Sinirsel (nörojenik) yutma bozukluklarının tedavisinde diyetin düzenlenmesi, postüral teknikler, yutma egzersizleri ve manevraları, nöromusküler elektrik stimülasyon (NMES), EMG biofeedback gibi farklı tedavi yaklaşımları uygulanmaktadır.